Paweł WarownyZaraz po gawronach, kawkach, bogatkach i srokach, kwiczoł to najczęściej spotykany przeze mnie ptak. Widuje je praktycznie wszędzie w centrum miasta, przy rzece, na łąkach i na polach. Dziś postaram się dać Ci kilka wskazówek, jak rozpoznać kwiczoła oraz nieco przybliżyć Ci ten ciekawy gatunek ptaka.
- Co to znaczy kwiczoł?
- Jak wygląda kwiczoł?
- Jak zachowuje się kwiczoł?
- Gdzie żyje kwiczoł?
- Ochrona gatunkowa
- Czy kwiczoł jest chroniony?
Co to znaczy kwiczoł?
Kwiczoł (Turdus pilaris) to średniej wielkości ptak z rodziny drozdowatych. Pospolity na terenach północnej i środkowowschodniej Europy. Można je spotkać również w Azji od granicy z Europą aż po środkową Syberię.
Co ciekawe w Polsce był to dawniej nieliczny ptak, który mniej więcej do końca XVIII wieku gniazdował u nas tylko na północnym wschodzie kraju. Głównie na Mazurach i wschodniej części pomorza.
Przez ostatnie stulecia gatunek ten bardzo zwiększył swoją liczebność i zasięg występowania. Aktualnie jest to bardzo liczny ptak lęgowy w niektórych rejonach wschodu kraju, liczny w Polsce centralnej i średnio liczny na zachodzie. Liczebność kwiczoła w Polsce szacuje się na około 760 tysięcy do miliona par (dane z z lat 2012-2018). Jedyne miejsca, w których trudno spotkać kwiczoły to góry.
Największe stada można spotkać w rejonach słynących z dużej ilości sadów jabłoniowych. Pomimo, że większość przedstawicieli gatunku odlatuje na zimowiska w zachodniej i południowej Europie, północnej Afryce oraz w Azji Południowo-Zachodniej, część populacji co roku decyduje się zimować w Polsce.
Jak wygląda kwiczoł?
Jest to dużo większy ptak od wróbla, porównuje się jego gabaryty do kosa. Dymorfizm płciowy jest bardzo delikatny, upierzenie samca jest bardziej intensywnie ubarwione.
Ubarwienie upierzenia składa się z czterech dominujących kolorów:
- brązu – na wierzchu skrzydeł i grzbiecie
- szarości – na głowie i karku
- ciemnego brązu – ogon
- bieli – na spodzie skrzydeł oraz brzuchu.
Gatunek ten posiada charakterystyczną żółtawą lub pomarańczową pierś, mocno nakrapianą drobnymi czarnymi kreskami. Dorosły samiec w szacie godowej posiada jaskrawy żółty dziób, który następnie ciemnieje na końcu i z wierzchu, czym upodabnia się do samic i młodych osobników.
Cechą charakterystyczną, dzięki której kwiczoł jest łatwy do odróżnienia np. z paszkotem czy drozdem śpiewakiem jest czarne ściemnienie w okolicy oka i dzioba.
Kwiczoły dość chętnie się odzywają, od kwiczącego odgłosu jaki często wydają podczas lotu, nadano im polską nazwę. Ich śpiew pozbawiony jest melodii, szorstki, świergoczący. Ptaki odzywają się podczas lotu lub siedząc. Podczas żerowania są raczej ciche.
Wymiary
- długość ciała od 25 do 28 centymetrów
- masa ciała 80 do 140 gram
- rozpiętość skrzydeł około 40-41 centymetrów
Jak zachowuje się kwiczoł?
Turdus pilaris jest mało płochliwym ptakiem, przez co jest idealnym modelem dla początkujących ptasiarzy. Zarówno jeśli chodzi o obserwację jak i trening fotografii. Są to ptaki hałaśliwe i towarzyskie, dzięki czemu nietrudno je wypatrzeć. Dodatkowo jeśli obserwator nie wykonuje gwałtownych ruchów ptaki te pozwalają zbliżyć się na naprawdę małą odległość.
Turdus pilaris znany jest ze swojej zaciekłości w obronie gniazda i młodych przed drapieżnikami. Jego broń stanowią… odchody, którymi opryskuje napastnika. Z waleczności tego gatunku korzystają mniejsze ptaki, które chętnie zakładają gniazda w pobliżu siedliska kwiczoła. Dzięki temu korzystają z jego ochrony.
Najstarszy znany osobnik miał ponad 18 lat.
Gdzie żyje kwiczoł?
Ptak żeruje na drobnych bezkręgowcach wygrzebywanych z ziemi. Zimą odżywia się owocami, jagodami, jarzębiną. Nie jest to bardzo wybredny ptak. Zdarza mu się również żerować w okolicach karmników, przy których wystawiono np. jabłka.
Niegdyś ptaki te najczęściej gniazdowały w lasach sosnowo-brzozowych, łęgach i olsach. Jednak z powodu wspomnianego wcześniej dużego wzrostu liczebności często można spotkać ich kolonie także na terenach przy rolniczych.
Gniazda tego ptaka należy wypatrywać w rozwidleniu pnia drzewa, najczęściej na wysokości 5-7 metrów. Buduje gniazdo z traw i liści, które skleja błotem lub gliną. Wnętrze zazwyczaj wyściełane jest suchą trawą i sierścią.
Kwiczoły zazwyczaj zakładają gniazda w małych koloniach liczących maksymalnie kilkanaście par. Zdarzają się jednak i większe kolonie jak i pojedyncze gniazda tego ptaka.
Kiedy lęgnie się kwiczoł?
Gatunek ten rozpoczyna okres godowy na początku kwietnia i trwa on zazwyczaj do końca sierpnia. W zależności od szerokości geograficznej ten okres może jednak się przesuwać. Podczas okresu lęgowego wyprowadzany jest jeden lub dwa lęgi.
Samica składa od 3 do 6 bladoniebieskich jaj z rdzawym nakrapianiem, które następnie wysiaduje przez około dwa tygodnie. Po wykluciu, o pełne brzuszki piskląt dbają oboje z rodziców. Po kolejnych dwóch tygodniach od wyklucia pisklęta opuszczają gniazdo. Co ciekawe są w tym momencie jeszcze nielotne, za to bardzo żwawo biegają.
Mniej więcej po miesiącu od wyklucia pisklak podejmuje próby samodzielnego życia, jednak czasami korzysta on jeszcze z pomocy rodziców w zdobywaniu pokarmu.
Ochrona gatunkowa
Turdus pilaris pomimo, że nie jest gatunkiem zagrożonym, objęty jest w naszym kraju całkowitą ochrona gatunkową.
Bibliografia i przypisy:
- https://www.researchgate.net/profile/Maciej-Wachecki-2/publication/375598494_notatka_8/links/65520ce4b1398a779d878607/notatka-8.pdf
- http://www.ornis-polonica.pl/_pdf/OP_2015_3_149-189.pdf
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Kwiczo%C5%82
- https://jestemnaptak.pl/atlas-ptakow/kwiczol/
Birdwatching – przydatne linki
- Jak przygotować się do wyprawy? Poradnik
- Birdwatching – od czego zacząć przygodę z obserwacją ptaków
- Jak rozpoznawać ptaki? – poradnik dla początkujących
Miałam przyjemność zobaczyć go przez okno niedawno (przynajmniej mam taką nadzieję, że to był kwiczoł). Przysiadł sobie na róży, żeby przekąsić owocka. Sympatyczny jegomość.
Bardzo prawdopodobne, że to właśnie kwiczoł. Są dość pospolite i bardzo chętnie wyjadają owoce z miejskich drzewek i krzewów. Spróbuj zostawić mu gdzieś połówkę jabłka, na pewno z chęcią skorzysta 🙂
Dzisiaj rano na ścieżce w ogrodzie siedział kwiczoł. Powoli podeszłam dość blisko. Nie bał się za bardzo. Usiadłam na ławce a on przysiadł na grządce naprzeciw i przyglądaliśmy się sobie wzajemnie. Poszłam po aparat i kiedy wróciłam , siedział dalej. Udało mi się nakręcić filmik i zrobić parę zdjęć. Fajny ptaszek.
Mieszkam w Krakowie w centrum miasta. Na moim balkonie w doniczce z goździkami kwiczoly urządziły sobie gniazdo. Małe wykluły się 11 czerwca i rosna jak na drożdżach. Mają już piórka. W sumie to faktycznie tak sobie teraz dzielimy ten balkon chociaz ja z niego korzystam tylko do podlania reszty kwiatków ? Naprawde ciekawy ptaszek dający się łatwo obserwować
Kwiczoły to fajne ptaki, ale ich sąsiedztwo może być bardzo uciążliwe. W okresie dokarmiania młodych kwiczoły mogą w bardzo brudny sposób bronić piskląt. Proszę mocno uważać przy podlewaniu kwiatów i najlepiej robić to szybko 😉
uratowałam piskle 3 lata temu ale nie mogę nigdzie znaleźć jaka jest średnia życia tego ptaka
Najstarszy znany osobnik miał 18 lat. Uzupełnię tą informacje w tekście 🙂
Znalazłam jajko kwiczoła ( przynajmniej tak wyglada, jest niebieskie i ma wiele plam jedno brązowych) . Od razu wziełam razem z gniazdem i zaczęłam ogrzewać. Wydaje mi się że nadal żywe,czuć ciężar w środku, po ogrzaniu ( nie wzięłam lampki bo byłam nadal na dworze więc owinełam w papier i ocieplałam, jest już ciepłe więc chyba okej) przestało być zimne. Czytałam że gdy jest zimne to prawdopodobnie jest już martwe ale jak ja razie jest ciepłe. Nie mam jednak pojęcia jak sprawić aby było cały czas w tej samej temperaturze… Nie mam inkubatora a taki jest dosyć drogi i przeznaczony do gęsi czy kur , lampka nie wiem czy jest wystarczająca… Co mam robić????
Przede wszystkim nie należało zabierać jajka, tym bardziej z gniazdem! Nawet gdyby lęg już był stracony, być może ptaki spróbowałyby jeszcze raz. Jest bardzo mało prawdopodobne żeby udało się Pani bez specjalistycznego sprzętu, wiedzy i poświęcenia ogromnej ilości czasu udało się odchować piskle z tego jaja.