Wrona siwa – jak wygląda, co je i ile żyje wrona?

Ptaki krukowate od wieków fascynują ludzi swoim wyglądem oraz zachowaniem. Są one często kojarzone z inteligencją i zdolnością do uczenia się, co sprawia, że są jednymi z najbardziej interesujących stworzeń na naszej planecie. W tym artykule skupimy się na wronie siwej, która jest jednym z najbardziej znanych przedstawicieli rodzaju Corvus. Poznamy jego charakterystyczne cechy i zachowania, a także dowiemy się, jakie czynniki wpływają na jego rozwój i populację. Dowiesz się także, dlaczego wrona od lat kojarzona jest ze śmiercią, chorobami i nieszczęściami. Zapraszam do artykułu.

• Jak wygląda wrona siwa?
• Charakter wrony
• Występowanie
• Biotop
• Czym żywi się wrona?
• Zwyczaje lęgowe wrony
• Wrona siwa w kulturze
• Ochrona gatunkowa
• Ciekawostki o wronie siwej

Jak wygląda wrona siwa?

Wrona siwa (Corvus corone) to średniej wielkości ptak z rodziny krukowatych. Jej charakterystyczną cechą jest czarny płaszcz piór na głowie, szyi, skrzydłach i ogonie, który kontrastuje z jasnoszarymi piórami na brzuchu i grzbiecie. Ma długie, szare nogi i czarny dziób. Tęczówki oczu są ciemnobrązowe. U tego gatunku nie występuje wyraźny dymorfizm płciowy, więc w terenie nie da się odróżnić samca od samicy.

Wrona siwa mylona jest często ze swoimi krewnymi z rodziny krukowatych. Najczęściej z krukiem i gawronem, wrona siwa jest jednak mniejsza niż kruk. Dodatkowo kruk i gawron są całe czarne, więc wronę najłatwiej odróżnić po szarym brzuchu i grzbiecie.

Wronę od kawki stosunkowo łatwo odróżnić. Wrona jest sporo większa i w swojej szacie ma dużo więcej szarego koloru niż kawka. Dokładny opis kawki znajdziesz tutaj – Kawka – opis i zwyczaje miejskiego ptaka

Wymiary

• długość ciała od 48 do 53 centymetrów
• rozpiętość skrzydeł do 100 centymetrów
• masa ciała u ptaka dorosłego od 400 do 600 gramów¹

Charakter wrony

Wrony siwe podobnie jak inne ptaki z rodziny krukowatych są bardzo inteligentne i przebiegłe. Potrafią używać prymitywnych narzędzi (np. patyk do wydłubania pokarmu z trudno dostępnego miejsca) i rozumieją proste zależności przyczynowo skutkowe. Co zadziwiające ptaki te nie przechodzą testu lustra, w którym sprawdza się, czy ptak rozpozna w lustrze własne odbicie, ale potrafią go używać jako narzędzia do zdobywania pokarmu. Badanie przeprowadzone na Uniwersytecie w Auckland w Nowej Zelandii przez Felipe S. Medina Rodrigueza wykazały, że wrony potrafią zlokalizować pokarm, który jest widoczny jedynie w lustrzanym odbiciu i za jego pomocą dostać się do smakołyków.²

Są one również bardzo społeczne i potrafią uczyć się od siebie nawzajem, np. jeśli jedna wrona odkryje nowe źródło pożywienia, inne wrony mogą obserwować ją i naśladować jej zachowanie.

Jak wykazują badania wrony są zdolne również rozpoznawać ludzkie twarze i je zapamiętywać. Ptaki potrafią rozróżnić ludzi nawet pomimo prób oszukania ich poprzez zmianę typowego ubioru³.

Występowanie

Gatunek ten występuje głównie w Europie, spotyka się ją od południowej Hiszpanii po północną Skandynawię i Rosję.

W Polsce jest to średnio liczny ptak lęgowy, którego można spotkać przez cały rok. Wrony wiodą koczowniczy tryb życia, rzadko migrują na większe odległości. Występują one na terenie całego kraju, ale najczęściej można je spotkać w górach i okolicach wody – rzeki, stawy, jeziora, zalewy. Już blisko 100 lat temu zauważono, że ptaki te coraz chętniej osiedlają się w miastach.

Biotop

Ten gatunek jest przystosowany do życia w różnorodnych środowiskach, widuje się go w lasach, parkach, ogrodach, na polach i terenach miejskich. Jak już wcześniej napisałem, gatunek ten cechuje się wysoką inteligencją i posiada duże zdolności adaptacyjne, co pozwala mu przetrwać w różnych warunkach. Wrona unika jednak dużych kompleksów leśnych, najczęściej korzysta tylko ze skrajów lasu. W górach trzyma się raczej wysokości do 1300 metrów nad poziomem morza.

Coraz częściej wrony osiedlają się w pobliżu wody. Największe skupiska tych ptaków obserwuje kiedy żerują nad Zalewem Zemborzyckim. Niekiedy widuje tam dziesiątki osobników. Jest to spowodowane dużą dostępnością różnorodnego pokarmu, a ptak ten jak dowiecie się za chwilę, nie wybrzydza jeśli chodzi o jedzenie.

Ptaki te coraz śmielej poczynają sobie również w miastach, jednak tutaj konkurują o miejsca z bliskimi krewniakami – kawką i gawronem.

Czym żywi się wrona?

Wrona siwa jest ptakiem wszystkożernym, a jej dieta jest bardzo zróżnicowana. W jej menu znajdują się m.in. owady, ryby, drobne zwierzęta, padlina, owoce, zboża, odpady i nasiona. Wiosną i latem wrony siwe skupiają się na zbieraniu owoców, jagód i młodych pędów roślin, podczas gdy jesienią poszukują nasion, orzechów i żołędzi. Zimą wrony siwe poszukują pożywienia na polach (często razem z gawronami) oraz przeszukują wysypiska śmieci w poszukiwaniu odpadków. Wrony siwe są również zdolne do polowania na bezkręgowce i mniejsze zwierzęta, takie jak jaszczurki czy małe gryzonie.

Dobrym miejscem na poszukiwania jedzenia są też dla wrony zbiorniki i cieki wodne. Ptaki te nie gardzą śniętymi rybami, wyrzucanymi na brzeg skorupiakami i bezkręgowcami. Kilka miesięcy temu byłem świadkiem, jak wrona wyjadała uwięzione w małej kałuży kijanki.

Zwyczaje lęgowe wrony

Wrony siwe wyprowadzają tylko jeden lęg w ciągu roku. Samica w połowie kwietnia składa do gniazda od 4 do 6 o kolorze zielonkawym z gęstym szarobrązowym plamkowaniem. Ptaki te budują swoje gniazda najczęściej w pobliżu szczytu wysokiego drzewa. Ma ono kształt prostej platformy z małym zagłębieniem w środku. Zbudowane jest z patyków i gałązek wzmocnionych gliną i błotem. Środek często wyściełany jest łykiem drzew, trawą, włosiem, mchem, korzonkami lub piórami.

Pisklęta wykluwają się po około 3 tygodniach wysiadywania. Wysiadywanie to zajęcie typowo damskie, zajmuje się tym zatem samica, podczas gdy samiec dostarcza jej pożywienia. Dopiero po jakimś czasie od wyklucia samica opuszcza młode i również zajmuje się zdobywaniem pożywienia. Młode wrony to typowe gniazdowniki – nie opuszczają gniazda od razy po wykluciu, najczęściej zostają w nim przez kilka tygodni od wyklucia.

W przeciwieństwie do swoich krewnych – gawronów, wrony nie gnieżdżą się w koloniach. Budują osobne gniazda gdzie w spokoju i ukryciu wychowują młode. Wrony pozostają sobie wierne „aż śmierć ich nie rozłączy”.

Wrona siwa w kulturze

Wrony są ptakami, które często widuje się w pobliżu miejsc, gdzie występują martwe zwierzęta. Wyjadając padlinę, mają one duży wkład w utrzymanie równowagi biologicznej. Jednakże, ze względu na to, że widok padłych zwierząt kojarzony jest z chorobami, wrony zaczęły być kojarzone ze śmiercią. Odzwierciedla to ich wizerunek w kulturze. Wrony są często równie kojarzone z grobowcami i cmentarzami, ponieważ często przesiadują w pobliżu tych miejsc. W wielu kulturach wierzono, że wrony były posłańcami zmarłych lub że miały jakieś magiczne zdolności, dzięki czemu były w stanie przewidzieć zbliżającą się śmierć.

Mitów i poglądów na temat wron i kruków jest wiele i można by temu poświęcić cały osobny artykuł. Nie ulega jednak wątpliwości, że są one często używane w dziełach kultury jako zwiastun czegoś niedobrego. Nie bez powodu w wielu horrorach ich krakanie ma wzbudzić w nas niepokój.

Motyw wrony jest w kulturze naprawdę powszechny, wymienię choćby wrony (Nocna Straż) z Gry o Tron oraz obraz Vincenta van Gogha.

Ochrona gatunkowa

Czerwona lista ptaków Polski klasyfikuje wronę siwą jako gatunek najmniejszej troski. Trend populacji tego ptaka uznaje się za wzrostowy. W Polsce gatunek ten jest objęty częściową ochroną gatunkową. Według szacunków MPPL (Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych) za lata 2013–2018, krajowa populacja wrony siwej została obliczona na 72–94 tysiące par lęgowych⁴. Ponieważ jest to gatunek bardzo pospolity, nie prowadzi się czynnych zabiegów ochronnych.

Ciekawostki o wronie siwej

• Wrony siwe dożywają średnio kilkunastu lat.
• Wrony podobnie jak inne ptaki krukowate są bardzo częstym obiektem badań nad inteligencją ptaków.
• W Polsce występuje również bliski krewny wrony siwej czarnowron. Jest to gatunek u nas bardzo rzadki.
• Na terenach, na których powszechnie występują wrona i czarnowron, ptaki te często dobierają się w międzygatunkowe pary zdolne do reprodukcji.
• Wrony znane są z podkradania pożywienia innym zwierzętom, często nękają one ptaki drapieżne, aby odebrać im zdobycz.

Przypisy i źródła

1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Wrona_siwa
2. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0003347211003307
3. Claudia A. F. Wascher, Georgine Szipl, Markus Boeckle, Anna Wilkinson. You sound familiar: carrion crows can differentiate between the calls of known and unknown heterospecifics. Animal Cognition, 2012
4. Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L.. Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013–2018: stan, zmiany, zagrożenia. „Biuletyn Monitoringu Przyrody”. 20, s. 1–80, 2019.