Gil zwyczajny – opis i charakterystyka gila

Podczas krótkiego urlopu w Bieszczadach miałem okazję zaobserwować całą rodzinę gilów żerujących na pobliskiej jarzębinie. Pierwsze spotkanie zawsze jest wyjątkowe dlatego wspaniale je wspominam. W lecie spotkanie z nimi było dla mnie niespodzianką, natomiast im bliżej zimy, tym więcej tych pięknych ptaków spotykam. Nawet w centrum Lublina.

Gil zwyczajny, gil (Pyrrhula pyrrhula) – rodzina łuszczakowatych

• Gil – co to za ptak?
• Jak wygląda ptak gil?
  • Cechy gatunku
  • Gil zwyczajny – wymiary
• Biotop
• Czy gil jest objęty ochroną?

Gil – co to za ptak?

Gil (łac. Pyrrhula pyrrhula) zamieszkuje Europę i Azję. Można go spotkać nawet w Japonii, Turcji oraz Iranie. Gatunek częściowo osiadły, zimą nielicznie migruje na południe w miejsca gdzie łatwo dostępne jest pożywienie. Nie zamieszkuje za to rejonów śródziemnomorskich.

W Polsce nieliczny ptak lęgowy, niegdyś występował głównie w górach, gdzie odbywa lęgi. W innych rejonach można było go spotkać stadnie zimą. Jest to gatunek ptaka, który trudno zaobserwować podczas lęgu, staje się wtedy bowiem bardzo skryty.
Aktualnie rejon jego występowania znacznie się poszerza, można je spotkać gniazdujące w niewielkich lasach i parkach. Unika za to otwartych terenów i bezdrzewnych pól.

Jak wygląda ptak gil?

Gil zwyczajny (łac. Pyrrhula pyrrhula) to ptak, który nie umknie uwadze nawet początkującego obserwatora. Samce wyróżniają się intensywnie czerwoną piersią, co w zimowym krajobrazie staje się szczególnie efektowne i łatwe do dostrzeżenia. U samic ten kolor jest bardziej brązowawy, ale ich ubarwienie wciąż przyciąga wzrok. Zwróć uwagę na charakterystyczne dla obu płci czarne czapeczki na głowie i białe paski na skrzydłach. W locie kontrastują one z szarością reszty ciała. Są to ptaki o krępej posturze.

Cechy gatunku:

• Sylwetka – jest to ptak nieco większy od wróbla. Jest to ptak o wydatnej piersi i proporcjonalnie dużej głowie
• Dziób – duży, czarny, gruby i szeroki dziób
• Oczy – brązowa tęczówka
• Nogi – brązowe
• Dymorfizm płciowy: samiec i samica są podobnej wielkości, samca najłatwiej rozpoznać po jaskrawoczerwonych policzkach i piersi oraz po niebieskoszarym grzbiecie. Samica charakteryzuje się
  bledszą, brązowo-różową piersią oraz brązowoszarym grzbietem.

Gil zwyczajny – wymiary

• Waga – około 25 gramów
• Długość ciała – około 17 centymetrów
• Rozpiętość skrzydeł – około 26-27 centymetrów

Biotop

Gatunek ten zamieszkuje wilgotne, gęste lasy mieszane i iglaste, bory świerkowe oraz jodłowe z gęstym poszyciem. Coraz częściej można go spotkać gniazdującego w sadach, parkach i ogrodach. Zdecydowanie unika otwartych terenów i bezdrzewnych pól. Zimą łatwo je zaobserwować ponieważ pięknie ubarwione stada samców łatwo przyciągają uwagę.

Wiosną i latem kryją się w leśnej gęstwinie i nie zwracają na siebie uwagi. Po dokonanym lęgu łatwiej je obserwować ponieważ w poszukiwaniu pokarmu mogą odwiedzać różne siedliska, a nawet śródmieścia dużych miast czy karmniki.

Pożywienie

Gile żywią się głównie nasionami drzew i krzewów. Moje pierwsze spotkanie z tymi ptakami miało miejsce podczas uczty na jarzębinie. Równie chętnie posilają się one nasionami klonu tzw. noskami czy skrzydlakami.

Co ciekawe nie są one zainteresowane owocami drzew samymi w sobie. Bardziej interesuje ich pestka. Podczas żerowania gile najczęściej można zatem spotkać na drzewach i krzewach. Żerowanie na ziemi spotykane jest zimą, kiedy o pokarm jest już sporo trudniej.

Dorosłe osobniki nie przepadają za zwierzęcym pokarmem. Owady i ślimaki stanowią za to część diety piskląt. Podawane są one zmieszane z nasionami różnych roślin.

Okres lęgowy i rozmnażanie

Ten gatunek wyprowadza lęgi najczęściej dwa razy do roku. Ptaki łączą się w monogamiczne pary. Samica w okresie od maja do lipca w składa w jednym lęgu – 4-5 jaj. Wysiadywaniem jaj zajmuje się wyłącznie samica, trwa to zazwyczaj od 12 do 14 dni.

Pisklęta po wykluciu przebywają w gnieździe jeszcze przez około 2 tygodnie. W tym czasie opiekę nad potomstwem sprawuje głównie samiec. Gile lęgną się zazwyczaj w górach, po okresie lęgowym zaś zajmują terytoria nizinne, gdzie łatwiej zdobyć pokarm.

Po okresie lęgowym jest to ptak spokojny i mało płochliwy, co sprzyja ciekawym obserwacjom, szczególnie w okresie jesienno zimowym. Ptaki te podczas żerowania na drzewach są dość spokojne i dość łatwe do sfotografowania.

Czy gil jest objęty ochroną?

W Polsce są one objęte jest ścisłą ochroną gatunkową. Zakazane jest więc – zabijanie, okaleczanie, transport, pozyskiwanie, przetrzymywanie i posiadanie żywych zwierząt. Zakazuje się również posiadania zwierząt martwych lub ich części, niszczenia siedlisk i ostoi, wybierania, posiadania oraz przechowywania jaj. Jest to piękny ptak, uszanujmy wszystkie powyższe zakazy, aby przyszłe pokolenia mogły cieszyć się obserwacją tego gatunku.

Bibliografia i przypisy:

• http://www.ornis-polonica.pl/_pdf/OP_2013_2_077-095.pdf
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Gil_(ptak)
• https://jestemnaptak.pl/atlas-ptakow/gil/