Paweł WarownySierpówka – tego ptaka zna pewnie każdy Polak. Jest to pospolity gatunek, który lubi korzystać z wygód ludzkiej cywilizacji. Jest ich u nas coraz więcej, choć pojawiły się całkiem niedawno. Jeśli nie interesujesz się ptakami, pewnie nawet nie zdajesz sobie sprawy, że często je widujesz. Tutaj możesz uzupełnić tę wiedzę. W tym artykule dowiesz się, jak wygląda sierpówka, co je, skąd się u nas wzięła i znajdziesz wiele innych interesujących faktów o tych ptakach. Zapraszam do lektury!
- Jak wygląda sierpówka?
- Wymiary
- Występowanie i biotop
- Gołąb sierpówka, cukrówka – czy to ten sam ptak?
- Czym żywi się sierpówka?
- Lęgi
- Ochrona gatunkowa
- Ciekawostki
Jak wygląda sierpówka?
Sierpówka – Streptopelia decaocto, nazywana również synogarlicą turecką to średniej wielkości ptak z rodziny gołębiowatych. Jest to ptak nieco mniejszy od gołębia miejskiego, wielkością może przypominać kosa. Sierpówka charakteryzuje się smukłą sylwetką ciała i długim ogonem. Upierzenie kremowo-szare, na wierzchu ciała występuje lekki brązowawy nalot, a na piersi i brzuchu może pojawić się odcień różowawy. Najbardziej charakterystyczną cechą sierpówki jest czarna z białą obwolutą pół obroża w kształcie sierpa, występująca na bokach szyi ptaka1. Od tej cechy wzięła się polska nazwa tego gołębia.
Nogi ptaka mają czerwony lub różową barwę, dziób jest ciemny na końcu i szary u nasady, a od jasnych piór na głowie wyraźnie odcina się ciemnoczerwone oko. U ptaków tego gatunku nie występują wyraźne cechy dymorfizmu płciowego. Osobniki młode nie posiadają charakterystycznego sierpa, a ich pióra są matowe i bardziej brązowawe niż u osobników dorosłych.
Wymiary
- rozpiętość skrzydeł około 60 centymetrów
- długość ciała od 28 do 33 centymetrów
- masa ciała przeważnie w granicach 150-200 gramów.
Występowanie i biotop
Sierpówka pochodzi z terenów Azji, pierwotnie zamieszkiwała pas środkowej Azji od Turcji po Chiny i Koreę. Aktualnie gatunek ten prowadzi bardzo szybką i skuteczną ekspansję. Można go spotkać w niemal całej Europie, poza północną Skandynawią i północną częścią Rosji. Synogarlica turecka została introdukowana w Japonii oraz Ameryce Północnej.
Jeszcze w latach 30 XX wieku, gatunek ten w Europie występował praktycznie tylko na Półwyspie Bałkańskim. Jednak w następnych latach zaobserwowano znaczne zagęszczenie się populacji tych ptaków, a następnie szybką ekspansję na północ i zachód. Już na początku lat 40 można je było obserwować w Wiedniu i w Polsce (głównie na Śląsku). W latach 50 ptaki te były już widywane coraz bardziej na północ naszego kraju, pierwszych stwierdzeń również dokonano w Holandii i na Wyspach Brytyjskich. Lata 60 XX wieku to kolejne tereny, na których można było obserwować lęgowe pary tych ptaków – Litwa, Łotwa, Estonia, południowa część Półwyspu Skandynawskiego. Do lat 70 sierpówka skolonizowała prawie całą Europę Środkową, a dziś jest to pospolity ptak lęgowy na niemal całym kontynencie2.
Gołąb sierpówka mógł przeprowadzić tak szybką i efektywną ekspansję na nowe terytoria dzięki rozwojowi rolnictwa, które dostarczało mu różnorodnego pokarmu. Niezmiernie ważne były jednak również odpowiednie cechy tego gatunku. Mało wyspecjalizowana dieta pozwalała łatwo dostosować się do pokarmu oferowanego przez nowe terytoria, a mała płochliwość pozwalała czerpać wiele korzyści z bliskości ludzi. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że sierpówka to typowy survivalowiec. Łatwo dostosowuje się do warunków pokarmowych i atmosferycznych. A ich częste legi pozwalają na coraz szybszy wzrost populacji.
Najczęściej sierpówki można spotkać w okolicach siedzib ludzkich, w miastach, na wsiach i terenach o luźniejszej zabudowie. Bytują często w okolicach drzew iglastych, które służą im jako noclegownie. Zasiedla też parki, ogrody, sady, aleje, podmiejskie zagajniki.
Jest to gatunek osiadły, który można spotkać w Polsce przez cały rok, nawet w okresach srogich mrozów.
Gołąb sierpówka, cukrówka – czy to ten sam ptak?
Niekiedy sierpówki nazywane są również cukrówkami. Jest to jednak nazwa błędna. Cukrówka – Streptopelia roseogrisea to gatunek bardzo podobny i spokrewniony z sierpówką, ale jednak odrębny. Występuje on głównie w północnej Afryce i na Półwyspie Arabskim.
Czym żywi się sierpówka?
Jak już wspomniałem gatunek ten nie ma wielkich wymagać co do pokarmu, jakim się żywi. Synogarlica turecka chętnie zjada różne nasiona i owoce rozmaitych roślin, traw i chwastów. Korzysta także z dostępnego pokarmu wystawionego dla zwierząt domowych i resztek ludzkiego pożywienia (choć nie jest to dla nich specjalnie zdrowe). Zimą chętnie sprząta resztki spod karmnika, najlepiej dokarmiać te ptaki mieszaniną ziaren.
Lęgi
Sierpówki swoje terytorium lęgowe zajmują już w marcu. Samce zaczynają wydawać głośne pohukiwania kojarzone z gołębiami. Wykonują one również swoje popisowe loty tokowe. Samiec wzbija się w dobrze eksponowanym miejscu w górę, a następnie wraca na miejsce startu spiralnym lotem w dół.
Podobnie jak w przypadku pożywienia ptaki nie wybrzydzają jeśli chodzi o miejsce na gniazdo. Najwcześniej te pojawiają się w rozgałęzieniach drzew iglastych. Im temperatury są wyższe kolejne ptaki budują gniazda w bardziej eksponowanych miejscach – na drzewach iglastych, w krzewach, zaroślach, czasami na budynkach. Zazwyczaj jest to prosta i niedbale wykonana platforma z gałązek.
Sierpówki swoją ekspansję na nowe terytoria przeprowadziły dzięki możliwości szybkiego wzrostu populacji. A to za sprawą licznych lęgów. Ptak ten bowiem jest w stanie wyprowadzić nawet do 4 lęgów, a przy sprzyjających warunkach nawet do 6 lęgów! W jednym zniesieniu ptaki te wyprowadzają zazwyczaj dwa śnieżnobiałe jaja, które wysiadywane są przez oboje rodziców do dwóch tygodni. Po tym czasie na świat przychodzą pisklęta, które są typowymi gniazdownikami. Opuszczają schronienie dopiero po 20 dniach od wyklucia, kiedy uzyskują zdolność latania.
Ochrona gatunkowa
W Polsce sierpówka – Streptopelia decaocto – jest objęta ścisłą ochroną gatunkową. Według szacunków BirdLife International z 2015 roku światowa populacja tego gatunku liczyła około 45 – 70 milionów dorosłych osobników. Trend populacji, co pewnie Cię nie zaskoczy, uznawany jest za wzrostowy3.
Na Czerwonej Liście Ptaków Polski sierpówka jest przypisana do kategorii najmniejszej troski (LC)4.
Ciekawostki
- Zimą ptaki te gromadzą się w kępach drzew na nocleg. Czasami taka noclegowania może liczyć nawet kilkaset osobników.
- Sierpówka jest gatunkiem synantropijnym – co to oznacza dowiesz się ze wpisu – Twitching, drapol i kantarek – czyli słownik pojęć ornitologicznych
- Jak większość gołębi sierpówki łączą się w pary na całe życie5.
Przypisy i bibliografia
- Svensson L., Mullarney K., Zetterstrom D.: Przewodnik Collinsa Ptaki – MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2017
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Sierp%C3%B3wka#cite_note-iucn1-6
- Wilk T., Chodkiewicz T., Sikora A., Chylarecki P., Kuczyński L.: Czerwona lista ptaków Polski. OTOP, Marki, 2020.
- Streptopelia xanthocycla, The IUCN Red List of Threatened Species
- Jej wysokość gęś – Jacek Karczewski, Wydawnictwo Poznańskie 2019
Sierpówki za oknem to u mnie w mieście już stały element krajobrazu 🙂 Bardzo sympatyczne ptaki
Sierpówki co roku gniazdują na dużym cisie przed naszym domem. Tej zimy z tyłu ogrodu założyliśmy karmnik – szybko stały się stałymi bywalcami, na tyle odważnymi, że nie sprzątają resztek spod karmnika, ale dziobią w nim obok innych mniejszych ptasich krewnych 🙂 Mam nadzieję że i w tym roku będziemy cieszyć się ich obecnością latem.
A ja ich nie cierpię,dla mnie to latające szczury. Jakim cudem jest pod ochroną skoro się tak rozplenia. I nie chodzi o to, że nie lubię ptaków, mam na mojej posesji budki lęgowe dla sikor,pod dachem gniazdują jeżyki,o wróblach nie wspomnę. Ale jak nad ranem kiedy jeszcze człowiek chcę pospać,a ten szczur siada na kominie i zaczyna swoję pohukiwania , mam ich dosyć
Przyznaję, potrafią być uciążliwe, ale nadal doceniam ich charakter i przyjazne nastawienie.
Widzę,że kochasz zwierzęta?Szczury to bardzo inteligentne zwierzęta. i porównanie z nimi sierpówek nie jest dla nich uwłaczające.
Miałem sierpniowke która wykarmiłam od pisklaka/wypadła z gniazda/tak się przyzwyczaiła ze siedząc na dachu czteropiętrowego domu rozpoznawała mnie i siadała na ramieniu
Dawno temu było ich w Krakowie bardzo dużo, teraz nie ma wcale, mówiliśmy na nie cukrówka, teraz wiem że to inny gatunek.
Dokarmialam parkę sierpówek, gdy partnerka gdzieś przepadła i więcej nie pojawiła się samiec kilka dni przylatywał i siadał smutny na poręczny balkonu. Ku mojej radości za jakiś czas przyleciał z nową partnerką. Ludzie przypisują tylko sobie głębsze uczucia, a one znaczy ptaki są bardzo podobne do nas ludzi.
Do nas na balkon codziennie przylatuje para sierpówek już od 2 lat. Siadają i czekają, az którys z nas wyjdzie z jedzeniem. Mamy dla nich przygotowana puszkę z mięszanka zboża ale najbardziej lubią słonecznik łuskany. Są już tak przyzwyczajone do Naszej obecności, że z chwilą kiedy podajemy im puszkę z jedzeniem, wskakują na parapet i jedzą. Nie boją się Nas, bo sie do Nas przyzwyczaiły.