Wiewiórka pospolita – jak żyją i co jedzą wiewiórki?

Wiewiórka pospolita (Sciurus vulgaris) – gryzoń z rodziny wiewiórkowatych.
Z powodu dużej różnorodności w barwie futra i morfologi zwierzęcia wyodrębniono aż 26 podgatunków wiewiórki pospolitej.

• Wiewiórka pospolita – występowanie
  • Co jedzą wiewiórki?
• Wiewiórka pospolita – wygląd i wymiary
  • Wymiary wiewiórki pospolitej
• Biotop i tryb życia
• Ciekawostki na temat wiewiórki
• Ochrona gatunkowa wiewiórki pospolitej

Wiewiórka pospolita – występowanie

Wiewiórkę widział chyba każdy z nas, występuje ona w Polsce pospolicie. Można spotkać ją w każdym typie lasu, choć najczęściej w lasach liściastych i mieszanych. Jest ona częstym mieszkańcem parków, zalesień, przydomowych ogrodów oraz sadów. Poza Polską, wiewiórkę można obserwować w całej Europie i północnej Azji.

Co jedzą wiewiórki?

Zwierzę to żywi się głównie orzechami, żołędziami oraz nasionami np. z szyszek sosny. Najczęściej można je spotkać żerujące w pobliżu dębów oraz orzechów laskowych. Dlatego właśnie wiewiórki są często widywane w ogrodach i sadach.

Wiewiórka pospolita – wygląd i wymiary

Wygląd tych gryzoni różni się ubarwieniem futra w zależności od miejsca występowania. Na pewno wielu z Was podczas wycieczek w góry zauważyło, że wiewiórki tam mają dużo ciemniejsze, brązowe futro. W innych rejonach Polski spotyka się je w wielu odcieniach rudego koloru. Boki ciała często przybierają szarawy odcień, zaś brzuch najczęściej jest biały. Co ciekawe oba umaszczenia rudy i brązowy mogą występować u osobników z tego samego miotu.

Mają one bardzo mocne zęby, którymi bez problemu przegryzają skorupy orzechów i żołędzi. Bardzo charakterystyczny jest puszysty ogon, który dzięki któremu wiewiórka zdolna jest do niebywałych akrobacji wśród gałęzi drzew. Szpiczaste uszy wiewiórki są zakończone drobnymi pędzelkami, które dopełniają obrazu uroczego gryzonia.

Te ssaki dwa razy do roku zmienia futro. Podczas jesieni przybiera barwy bardziej przygaszone i mniej rzucające się w oczy drapieżników. Na wiewiórkę polują bowiem kuny, koty i ptaki drapieżne.

Wymiary

• długość ciała wraz z głową to około 20-24 centymetrów
• ogon lekko krótszy w stosunku do ciała od 17 do 20 centymetrów
• wiewiórka pospolita jest lekkim zwierzakiem, całkowita masa ciała to około 200 – 300 gramów.

Biotop i tryb życia

Wiewiórka zamieszkuje samodzielnie zbudowane gniazda, które najczęściej znajdują się w koronie drzew przy rozgałęzieniu konarów od pnia. Często na swoje lokum wybiera również dziuple lub gniazda ptaków. Schronienie wiewiórki zawsze uściełane jest mchem i porostami.

Nie jest to zwierze terytorialne, często zmieniają one miejsce bytowania w zależności od dostępności pożywienia. Wiedzie raczej samotnicze życie, tylko czasami łączy się w pary na dłużej. W odróżnieniu od wielu gryzoni nie zasypia na całą zimę. Wiewiórki zasypiają tylko w okresie największych mrozów. Przy lekkich zimach zdarzają się przypadki, że niektóre osobniki nie zasypiają w ogóle. Najbardziej aktywna jest o poranku i popołudniami.

Ciąża u wiewiórki pospolitej trwa około 39 dni. Jeden miot to nawet do 7 młodych, a pojedyncza samica jest w stanie wyprowadzić nawet 3 mioty rocznie. Wiewiórki przystępują do godów od wiosny do późnego lata, w okresie największej dostępności pożywienia.

Wiewiórka pospolita staje się samodzielna w wieku 10 tygodni, dojrzałość płciową osiąga zaś w wieku 1 roku. Dzikie osobniki dożywają średnio około 2 – 4 lat. Jest to spowodowane dużą aktywnością drapieżników. Pomimo że wiewiórki większość czasu spędzają w koronach drzew, często ponoszą śmierć pod kołami samochodów. W niewoli wiewiórka pospolita może dożyć nawet 6-7 lat.

Wiewiórki dość szybko i łatwo przyzwyczają się do widoku człowieka. W miejskich parkach te ufne zwierzęta potrafią jeść z ręki spacerowiczów. Odważniejsze osobniki są w stanie nawet wdrapać się na ramię karmiących je ludzi.

Ciekawostki na temat wiewiórki

• Wiewiórki jak mało kto wie, są sprzymierzeńcem leśników. Robią one zapasy orzechów i żołędzi na zimę, o których często zapominają. Dzięki temu z ukrytych i nie zjedzonych nasion na wiosnę wyrastają młode drzewa.
• Wiewiórki często są ofiarą polowań drapieżnych ptaków, aby zwiększyć swoją szansę na ucieczkę biegają one zygzakiem.
• Długie silne tylne nogi umożliwiają wiewiórce skok nawet na odległość do 6 metrów.
• W Polsce występuje naturalnie tylko jeden gatunek wiewiórki – wiewiórka pospolita. Na świecie zaś mamy ich ponad 265 gatunków.
• Wiewiórka używa swojego ogona do sygnalizowania zagrożenia.
• Podobnie jak wiele innych gryzoni, anatomia wiewiórki uniemożliwia jej wymiotowanie.

Ochrona gatunkowa wiewiórki pospolitej

W Polsce wiewiórka pospolita objęta jest ścisłą ochroną gatunkową. Największym zagrożeniem dla wiewiórki pospolitej jest sprowadzana z Ameryki Północnej wiewiórka szara. Jest to inwazyjny gatunek, z którym nasz rodzimy ssak musi konkurować o zasoby środowiska, miejsca bytowania i żerowania. Dodatkowo wiewiórka szara często jest nosicielem śmiertelnego dla wiewiórki pospolitej wirusa Squirrel poxvirus.

Bibliografia i przypisy:

• https://www.woodlandtrust.org.uk/trees-woods-and-wildlife/animals/mammals/red-squirrel/
• https://www.encyklopedialesna.pl/haslo/wiewiorka-pospolita-sciurus-vulgaris/