Paweł WarownyŁabędź niemy to jeden z najczęściej rozpoznawanych i podziwianych na świecie ptaków. Duży, śnieżnobiały ptak zwraca na siebie uwagę. Jego łagodne usposobienie i przyzwyczajenie do bliskości ludzi sprawia, że łabędź niemy jest doskonałym obiektem dla początkujących obserwatorów i amatorów fotografowania przyrody. Dziś dowiecie się więcej na temat tych fascynujących stworzeń.
- Łabędź niemy – charakterystyka
- Łabędź niemy w liczbach
- Występowanie i siedliska łabędzia niemego
- Gniazdo
- Toki, lęgi, jaja
- Co je łabędź niemy?
- Ciekawostki na temat łabędzia
- Ochrona gatunkowa
Łabędź niemy – Cygnus olor – charakterystyka
Łabędź niemy (łac. Cygnus olor) jest częściowo wędrownym ptakiem z rodziny kaczkowatych. Jest to najbardziej pospolity w Polsce gatunek łabędzia, którego można podziwiać przez cały rok.
Łabędzie bardzo łatwo odróżnić od innych ptaków, jednak kłopotliwe może być rozróżnienie łabędzia niemego, od łabędzia krzykliwego i czarnodziobego. Łabędź niemy podobnie jak swoi kuzyni (krzykliwy i czarnodzioby) jest cały biały z ciemnymi mocnymi nogami. Charakterystyczna dla łabędzie jest długa smukła szyja. To co pozwala odróżnić trzy wymienione powyżej gatunki ptaków to właśnie dziób.
Łabędź niemy posiada pomarańczowy dziób z drobnym czarnym paznokciem na końcówce. U nasady zaś można zauważyć czarną narośl. Narośl ta jest zdecydowanie większa u samców w okresie godowym.
Młode łabędzie nieme wyróżniają się szarym upierzeniem i szaroczerwonym dziobem bez charakterystycznej narośli.
Łabędź niemy w liczbach
- Długość ciała od 150 do 170 centymetrów,
- długość skrzydła od 53 do 63 centymetrów,
- rozpiętość skrzydeł od 200 do 240 centymetrów,
- masa ciała od 8 do 12,5 kilogramów.
Cygnus olor to najcięższy z lotnych ptaków występujących w Polsce. Aby poderwać się do lotu łabędź potrzebuje kilkudziesięciu metrów rozbiegu po powierzchni wody. Zdarza się, że startują one również z ziemi, jednak potrzebują do tego płaskiego terenu.
Łabędzie podczas startu zawsze ustawiają się pod wiatr. Dopiero po wzbiciu się w powietrze zmieniają kierunek lotu. Zazwyczaj latają one dość nisko, na wysokości około 50 metrów.
Warto również przyjrzeć się lądowaniu na wodzie, potężne nogi służą ptakowi do ślizgów, wyglądających jak jazda na nartach wodnych.
Występowanie i siedliska łabędzia niemego
Łabędzia niemego można spotkać w Polsce praktycznie na terenie całego kraju, jednak najliczniej występuje on na obszarach nizinnych. Można je spotkać na większości akwenów wodnych – stawy, rzeki o powolnym nurcie, jeziora, starorzecza, zalewy, zbiorniki miejskie i wiejskie.
Preferują zbiorniki z dużą ilością trzcin, podczas przelotów na zimowiska zatrzymują się na dowolnych zbiornikach, nawet bardzo małych.
Często zimują w Polsce, najczęściej zbierają się wówczas w większe stada i przebywają w okolicach, w których dokarmiane są przez ludzi.
Gniazdo
Gniazdo najczęściej jest pływające wśród trzcin. Spotyka się również gniazda na lądzie, ale zawsze wybierane są spokojne, trudno dostępne miejsca. Podstawę gniazda łabędzi tworzą gałęzie, patyki, grubsze chwasty. Na wierzch ptaki układają liście trzcin i sitowia, natomiast wnętrze wyściełane jest drobnym materiałem i piórami puchowymi.
Samiec zajmuje się dostarczaniem materiału na budowę gniazda, zaś to samica jest głównym inżynierem i budowniczym.
Toki, lęgi, jaja
Dobieranie w pary samotnych dorosłych minimum 3 letnich osobników odbywa się na jesieni. Łabędzie nieme zazwyczaj pozostają sobie wierne na bardzo długo. Choć badania potwierdzają, że rozwody również się zdarzają. Para na wiosne wybiera swoje terytorium, którego samiec będzie zaciekle bronił. Terytorium musi spełniać trzy ważne wymogi:
- obfitość pożywienia
- możliwość ustawienia gniazda z dala od drapieżników
- odległość od innych gniazd łabędzi
Jaja składane są w kwietniu lub maju. Samica składa od 5 nawet do 9 jaj, a w niewoli zdarzają są lęgi nawet z 12 jaj. Wysiadywanie jaj to praca dla samicy na okres około 35 dni. Samiec w tym czasie broni gniazda, terytorium. Zmiana w wysiadywaniu odbywa się na krótko, w momentach kiedy samica wychodzi z gniazda żeby się pożywić.
Pisklaki łabędzia niemego są typowymi zagniazdowynikami (bardzo szybko po wykluciu mogą opuścić gniazdo). Pozostają jednak pod opieką obu rodziców. Zdolność lotu nabywają dopiero po około 4 – 5 miesiącach.
Co je łabędź niemy?
Cygnus olor najczęściej żywi się pokarmem roślinnym, lecz nie wzgardzi również małżami, larwami owadów i ślimakami. Przysmakiem piskląt są zbutwiałe części roślin dostarczane głównie przez matkę.
Dieta łabędzi jest bardzo ważna, nieodpowiednie odżywiania może prowadzić do nieuleczalnej choroby nazywanej anielskim skrzydłem. Do rozwoju choroby może prowadzić np. dokarmianie ptaków pieczywem!
Po więcej szczegółów na temat tej choroby odsyłam Was do Wikipedii – https://pl.wikipedia.org/wiki/Anielskie_skrzyd%C5%82o
O tym jak prawidłowo dokarmiać ptaki przeczytasz w artykule:
Dokarmianie ptaków – kiedy, jak i czym dokarmiać ptaki?
Ciekawostki na temat łabędzia
- Łabędź niemy ten pomimo swojej nazwy odzywa się całkiem często. Są to zazwyczaj różnego rodzaju chrząknięcia, parsknięcia i gwizdy. Dodatkowo odstraszają intruzów naruszających ich rewir głośnym syczeniem.
- Ze względu na przepiękną biel swojej szaty łabędzie – nie tylko niemy – były symbolem czystości, piękna i miłości.
- Łabędź jest znanym motywem mitologicznej opowieści romansie Ledy i Zeusa. Leda – śmiertelna żona króla Sparty, Tyndareosa zdradzała swojego męża z Zeusem, który odwiedzał kochankę pod postacią ptaka.
- Najbardziej znaną opowieścią z łabędziem w roli głównej jest UWAGA SPOILER 😉 baśń Hana Christiana Andersena – Brzydkie kaczątko
- Gatunek ten jest rekordzistą wśród ptaków jeśli chodzi o ilość piór jakie zdobią jego ciało. Dorosłego ptaka pokrywa nawet do 23 tysięcy piór.
Ochrona gatunkowa
Łabędź niemy w Polsce jest ob objęty ścisłą ochroną gatunkową.
Bibliografia i przypisy:
- https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81ab%C4%99d%C5%BA_niemy
- Wstępne wynki znakowania łabędzi niemych Cygnus olos na ziemi lubuskiej.pdf
- http://www.isez.pan.krakow.pl/journals/azc/pdf/27/27_11.pdf
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
- Cygnus olor, Integrated Taxonomic Information System (ang.).
Inne wpisy poświęcone ptakom:
- Wróbel zwyczajny, wróbel domowy – opis i charakterystyka ptaka
- Kwiczoł – opis i charakterystyka ptaka
- Dzięcioł duży – opis, występowanie, charakterystyka
- Szczygieł – opis, charakterystyka, występowanie
- Sikorka bogatka, bogatka zwyczajna – opis i występowanie
- Czapla biała – opis, występowanie i cechy gatunku
- Gil zwyczajny
- Gawron – opis ptaka, charakterystyka i występowanie
Jak zwykle bardzo ciekawie. Dobrze wiedzieć, że nie należy dokarmiać ich pieczywem 😉
Och Kocham te ptaki! Mogłabym patrzeć na nie godzinami, jak się myją, pielęgnują, opiekują młodymi. Szczególnie przez lornetkę lub lunetę gdzie dokładnie widać każde piórko 🙂 Zawsze dokarmiamy je w mroźne dni odpowiednim pożywieniem, ale niestety jest wielu ludzi, którzy karmią te cudne ptaki chlebem 🙁
Jako ciekawostkę podam, że symbol łabędzia jest też powiązany z najbardziej zaawansowaną formą astrologii, jaką jest Jyotish. Łabędź odnosi się np. do jednej z Nakszatr (poszerzonych znaków zodiaku), do Punarvasu, gwiazdy odnowy, której jest symbolem. Ten piękny ptak reprezentuje ponadto znaną z Wed gunę dobroci, którą charakteryzuje czystość i szlachetność.
Piszecie bzdury te łabedzie latają prawie na 100 metrach a wszędzie pisze że 50 chyba kłamnswo po ataku na internet na oczy widziałem że łabędzie latają na 97 metrach a nie na 50 wierzowiec ma 37 metrów to pół wierzowca i masz 50 metrów a one 2x wyżej latsjĄ