Paweł WarownyKażdy z nas je na pewno ją widział, sarna europejska jest zwierzęciem typowym dla naszego krajobrazu leśnego i rolniczego. Często można je spotkać pasące się na łąkach, pastwiskach i polach. W lasach często przemykają pomiędzy drzewami często zanim zdążymy je dostrzec. Dziś opowiem Wam więcej na temat jak wygląda i żyje sarna europejska.
- Sarna europejska – występowanie
- Sarna europejska – charakterystyka
- Sarna europejska – ciekawostki
- Ochrona gatunkowa
Sarna europejska – występowanie
Sarna europejska (Capreolus capreolus) to gatunek ssaka parzystokopytnego z rodziny jeleniowatych. Jest najliczniejszym zwierzęciem łownym z tej rodziny na terenie Polski. Sarna europejska zamieszkuje cały obszar Europy i Azji Mniejszej. W Polsce jest to gatunek pospolity najczęściej występujący na zachodnich obszarach kraju.
Na siedliska sarny upodobały sobie tereny równinne i góry do 2400 metrów nad poziomem morza. Zamieszkują głownie rzadkie lasy liściaste, mieszane oraz zarośla. Często można je dostrzec żerujące na skraju lasu, polach przyległych do zadrzewionych terenów, łąkach, a nawet w ogrodach i sadach na przedmieściach.
Sarna europejska – charakterystyka
Sarna jest zwierzęciem dość łatwym w rozpoznaniu, szczególnie w Polsce, gdzie z jeleniowatych wszystkie inne zwierzęta są większe niż sarna. Ich ciała są smukłe, poruszają się na długich zgrabnych nogach. W lecie umaszczenie ciała saren ma kolor czerwonobrązowy, na zimę sierść ta się wyciera, a szata zimowa przybiera kolor szary lub szarobrązowy. Dość charakterystyczna jest również biała plama na tyłku.
Samce sarny, kozły noszą poroże zwane parostkami, którego długość sięga od 25 – 30 centymetrów. Poroże w okolicy przełomu października i listopada jest zrzucane. Wyrastające na wiosnę nowe parostki pokryte są zaś ochronną warstwą skórną o nazwie scypuł.
Sarna – wymiary
- Długość ciała – od 95 do 140 centymetrów
- Wysokość w kłębie – od 60 do 90 centymetrów
- Waga – od 15 do 35 kilogramów (kozy – samice około 10% mniej)
Sarny osiągają dojrzałość płciową w wieku około 2 lat, żyją natomiast do 12 lat. Słowo sarna z powody żeńskiego rodzaju często jest MYLNIE używane w stosunku do samic jelenia.
Sarny zazwyczaj wiodą życie stadne, szczególnie w okresie od jesieni do wiosny spotkać można stada liczące nawet do kilkudziesięciu osobników. Zazwyczaj przewodzi im doświadczona koza. Poza tym okresem zwierzęta nadal przebywają w stadach, ale już dużo mniej licznych.
Są to zwierzęta roślinożerne, najczęściej żywią się trawami, ziołami, grzybami, owocami leśnymi i liśćmi.
Sarna europejska – ciekawostki:
Mało kto o tym wie, ale jedną z taktyk obrony potomstwa sarny europejskiej przed atakami drapieżników jest pozostawienie młodych samych zaraz po porodzie. Koza zawsze przebywa w pobliżu młodych, ale zbliża się do nich wyłącznie podczas karmienia. Spowodowane jest to tym, że młode niezdolne jeszcze do szybkiego biegu i ucieczki nie mają własnego zapachu. Drapieżniki mają więc dużo bardziej utrudnione zadanie wytropienia młodych. Matka, która takie zapachy już generuje, przebywając z młodymi mogłaby szybko naprowadzić drapieżniki na legowisko.
Taka wiedza jest bardzo ważna dla obserwatorów. Nie należy bowiem zabierać koźląt pod pretekstem porzucenia przez matkę. Brak dorosłej samicy w pobliżu potomstwa jest praktyczną metodą obronną.
Względem saren można usłyszeć wiele słów wynikających z gwary myśliwskiej. Języku potocznym wykształconym wśród myśliwych, którzy często polują na te zwierzęta. Poniżej przedstawiamy krótki słowniczek pojęć:
- koza – samica
- kozioł lub rogacz – samiec
- scypuł – ochronna warstwa skórna na porożu
- poroże – kostny tworzy wyrastający na głowie jeleniowatych, poroże to nie rogi, rogi są puste w środku
- cewki – kończyny sarny
- fartuszek – owłosienie wokół narządów płciowych kozy
- rudel – stado saren
Sarnom zdarza się szczekać, najczęściej robią to gdy czują się zagrożone.
Ochrona gatunkowa
Sarna europejska jest zwierzyną łowną. Sezon polowań na sarny podzielony jest ze względu na płeć. Sezon polowań na kozły przypada na okres od 11 maja do 30 września, na samice i koźlęta myśliwi mogą polować w okresie od 1 października do 15 stycznia.
Według danych GUS z 2010 roku polska populacja sarny wynosi około 830 tysięcy osobników. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody skategoryzowała ten gatunek jako LC (least concern – niskiego ryzyka).
Więcej na temat polowań i liczebności sarny europejskiej możecie przeczytać na oficjalnym serwisie Polskiego Związku Łowieckiego.
