Pliszka żółta – jak żyje i wygląda pliszka żółta?

Ponieważ za oknem nadal zimowa plucha postanowiłem nadać tej ponurej aurze trochę barw. Na dziś przygotowałem artykuł o żółtym klejnocie polskich łąk i pól. Już za kilka tygodni kiedy nadejdzie wiosna ptak, który jest bohaterem dzisiejszego wpisu, wróci i będzie cieszył oczy ciekawskich birdwatcherów. Pliszka żółta, bo o niej dziś mowa to niezwykle energiczny i piękny ptak. Czytaj dalej, mam nadzieję, że znajdziesz tu dziś wiele ciekawych informacji.

• Jak wygląda pliszka żółta?
• Wymiary
• Występowanie i biotop
• Czym żywi się pliszka żółta?
• Lęgi
• Ochrona gatunkowa
• Obserwacje i fotografowanie pliszki żółtej
• Ciekawostki

Jak wygląda pliszka żółta?

Pliszka żółta (Motacilla flava) to gatunek małego wędrownego ptaka z rodziny pliszkowatych. Spośród 4 gatunków pliszek występujących w Europie (pliszka siwa, żółta, cytrynowa, górska) pliszka żółta jest najmniejsza. Jest to ptak wielkością przypominający wróbla, lecz odrobinę mniejszy.

Z powodu podobieństwa w upierzeniu pliszkę żółtą można pomylić z pliszką górską. Ta pierwsza jednak ma więcej żółci na dolnej części ciała. Kolor ten u pliszki żółtej sięga podgardla, a u jej górskiej kuzynki podgardle jest czarne. Samce pliszki żółtej charakteryzują się oliwkowym grzbietem i kuprem. Ogon krótszy niż u pozostałych ptaków tego gatunku jest czarny z białymi brzegami. Głowa tego ptaka (podgatunku nominatywnego – M. flava flava) przybiera kolor stalowy z widoczną jasną brwią.

Samice i ptaki młodociane można odróżnić po mniej nasyconych barwach piór. Samce i samice są jednakowej wielkości. U obu płci dziób i nogi mają czarny kolor.

Wymiary

• długość ciała – około 17 centymetrów
• rozpiętość skrzydeł – około 27 centymetrów
• masa ciała – około 17 gramów

Występowanie i biotop

Pliszka żółta nazywana również wolarką występuje na prawie całym terenie Eurazji. Jej zasięg na wschodzie kończy się na środkowej Syberii, a na południu na północnej części kontynentu afrykańskiego. Jest to ptak migrujący na dalekie dystanse. Ptaki z naszej części Europy zimują najczęściej nad Morzem Śródziemnym i w Afryce Subsaharyjskiej, populacje wschodnie zimują zaś najczęściej w Indiach i na Półwyspie Arabskim¹.

W Polsce jest to gatunek lęgowy, średnio liczny, ale dość pospolity szczególnie na nizinach. W górach ptaki te można spotkać do wysokości kilkuset metrów. Największe populacje tego gatunku występują u nas na Mazowszu, Podlasiu i Wielkopolsce.

Migracja wiosenna tych ptaków trwa od marca do maja, natomiast jesienny powrót na zimowisko zaczyna się w sierpniu i trwa do października, choć spóźnione osobniki uciekające przed zimnem można spotkać nawet w grudniu. Ulubionym miejscem na noclegownie pliszek żółtych podczas migracji są trzcinowiska. Podczas jesieni ogromne stada nocujących ptaków, liczące nawet tysiące osobników można spotkać nad Zatoką Gdańską.

Biotop tego gatunku jest bardzo zróżnicowany, ale największe populacje notuje się w miejscach, gdzie nadal prowadzi się aktywny wypas zwierząt kopytnych. Najczęściej można je spotkać na otwartych przestrzeniach – łąkach, pastwiskach, polach uprawnych (bardzo lubią pola rzepaku), wydmach. Takie miejsca jak skraje bagien, stawów, jezior, doliny rzek czy obrzeża miast też są dla niej odpowiednie, ale nie występuje tam w takim zagęszczeniu co na terenach typowo rolniczych.

Czym żywi się pliszka żółta?

Głównym źródłem pożywienia pliszki żółtej są różne owady, chrząszcze, larwy, koniki polne, muchy, pająki, drobne mięczaki i dżdżownice. Gatunek ten nie ma sprecyzowanego sposobu zdobywania pożywienia. Potrafi łowić owady w locie, zbierać pożywienie z ziemi, przeszukiwać łodygi roślin, a nawet oczyszczać bydło z pasożytów. Pliszki żółte bardzo chętnie korzystają z tak obfitego źródła pokarmu, jaki oferuje oferuje bydło i kręcące się wokół niego muchy.

Pliszka żółta jest zatem jednym z naturalnych sojuszników rolników, hodowców bydła i oczywiście samego bydła 😉

Lęgi

Okres lęgowy tego gatunku rozpoczyna się w maju, a kończy w okolicach lipca. Ptaki te zajmują terytoria lęgowe grupowo w kwietniu, po pewnym czasie dobierają się w monogamiczne pary i rozpraszają. Nie potrzebują one dużej przestrzeni. Terytorium lęgowe, które jest aktywnie bronione przed innymi pliszkami, zajmuje niewiele ponad 60 metrów wkoło gniazda.

Budową gniazda zajmuje się samica, ukrywa je ona na ziemi w dołku, pośród wysokiej roślinności, która ułatwia ukrycie. Gniazdo pliszki żółtej to mała czarka uwita z suchych ździebeł trawy i korzonków z grubą warstwą pierza i włosia, służącą jako wyściółka.

Ptaki te w ciągu sezonu podchodzą do lęgów raz lub dwa razy. W pełnym zniesieniu może znajdować się do 5 małych (21×15 mm) jaj, które wysiadywane są przez samicę przez okres około 2 tygodni. Po wykluciu pisklęta opuszczają gniazdo, zanim jeszcze nauczą się latać. Dokarmianiem młodych zajmują się solidarnie oboje z rodziców.

Ochrona gatunkowa

W Polsce pliszka żółta – Motacilla flava – objęta jest ścisłą ochroną gatunkową. Na Czerwonej liście ptaków Polski gatunek ten został sklasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC)³. Organizacja BirdLife International w 2015 roku określiła światową populację tego ptaka na około 60 – 110 milionów dorosłych osobników. Trend populacji uważa się za spadkowy⁴.

Obserwacje i fotografowanie pliszki żółtej

Obserwacje pliszki żółtej nie należą do trudnych. Z powodu jaskrawej barwy ptak jest łatwy do wypatrzenia, tym bardziej że często siada na szczytach roślin zielnych. Wystarczy się więc wybrać w typowy dla tego gatunku biotop i uważnie wypatrywać i słuchać. Podczas wczesnej wiosny warto wypatrywać też tych ptaków bezpośrednio na ziemi.

Kiedy uda Ci się wypatrzeć tego ptaka, unikaj szybkich i gwałtownych ruchów. Dzięki temu powinno udać Ci się podejść do niego bliżej. Co ważne, jednak jeśli zaobserwujesz, że ptak nie ucieka lub odlatuje tylko na małą odległość – prawdopodobnie jesteś w pobliżu gniazda. Najlepiej wówczas ptaka nie niepokoić i się oddalić.

Ciekawostki

• W latach 2013–2018 populacja lęgowa pliszki żółtej w Polsce liczyła 1 485 000 – 1 644 000 par⁵.
• Gatunek ten nazywany jest wolarką przez fakt współpracy z bydłem polegającym na oczyszczaniu zwierząt z pasożytów i much.
• Pliszki żółte migrują na dalekie odległości zazwyczaj w dużych stadach liczących setki, a nawet tysiące osobników. W stadach tych często można znaleźć również inne gatunki pliszek.
• Gatunek ten często rywalizuje o terytoria z innym ptakiem krajobrazu rolniczego – skowronkiem.
• Pliszka żółta to gatunek bardzo zróżnicowany. Aktualnie Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyodrębnia 10 podgatunków⁶:
  • pliszka żółta (M. flava flava) – podgatunek nominatywny
  • pliszka żółtawa (M. flava flavissima)
  • pliszka białogłowa (M. flava leucocephala)
  • pliszka żółtogłowa (M. flava lutea)
  • pliszka tundrowa (M. flava thunbergi)
  • pliszka iberyjska (M. flava iberiae)
  • M. flava beema
  • M. flava pygmaea
  • pliszka apenińska (M. flava cinereocapilla)
  • pliszka czarnogłowa (M. flava feldegg)

Przypisy i bibliografia

1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Pliszka_%C5%BC%C3%B3%C5%82ta
2. Jej wysokość gęś – Jacek Karczewski, Wydawnictwo Poznańskie 2019
3. Wilk T., Chodkiewicz T., Sikora A., Chylarecki P., Kuczyński L.: Czerwona lista ptaków Polski. OTOP, Marki, 2020.
4. https://www.iucnredlist.org/species/103822349/155602678
5. Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L.. Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013–2018: stan, zmiany, zagrożenia. „Biuletyn Monitoringu Przyrody”
6. https://www.internationalornithology.org/